تابلو برق یک محفظه برای نصب و ایجاد انشعاب سیم کشی جهت تغذیه تجهیزات الکتریکی یا الکترونیکی است که کلیدها و قطعات کنترلی و حفاظتی و لوازم نمایشگر (ولتاژ، جریان، فرکانس، توان، کسینوس فی و …) روی آن نصب میشوند. همچنین تابلوهای برق جهت جلوگیری از وارد شدن شوک الکتریکی به کاربرانِ تجهیزات و حفاظت تجهیزات در برابر عوامل محیطی استفاده میشوند.
خطرات ناشی از عوامل محيطی و مشکلات ناشی از نصب روکار تجهيزات و پديدههايي مانند اتصال کوتاه در برد وسایل الکتريکی موجب شد متخصصان به فکر ابداع تابلوی برق بیوفتند. البته از جمله عوامل دیگری که ضرورت و اهمیت نصب تابلو برق را ایجاب میکند این است که تمامی قسمتهای حاوی جریان الکتریسیته به راحتی در دسترس اپراتور قرار گیرند، و در عین حال دیگر افراد غیرمتخصص نتوانند به راحتی به قسمتهای حساس و پرخطر دسترسی داشته باشند. لذا متخصصان در صدد افزایش ایمنی برآمدند و تابلو برق را به شکل یک محفظه بسته طراحی کردند تا تجهيزات داخل آن غير قابل دسترس باشد.
تابلوهای برق معمولاً کجا کاربرد دارند؟
مصرف خانگی برق به دلیل محدود بودن جریان استفاده شده در یک واحد مسکونی، نیاز به نصب تابلو برق را مرتفع میسازد. در این موراد، کنتور برق تک فاز و جعبه فیوزهای نصب شده در ادامه سیم کشی، نیاز کاربر خانگی را برطرف میکنند؛ اما در جایی که با برق صنعتی یا جریان 3 فاز سروکار داریم، نصب تابلوی برق از واجبات خواهد بود. به این ترتیب، تابلوی برق بیشتر در حوزه صنعتی کاربرد دارد.
با این وجود، پیمانکاران و انبوه سازان که مجری ساخت و ساز مجتمعهای بزرگ مسکونی هستند، برای پشتیبانی از برق 3 فاز آسانسور، تغذیه دربهای الکترونیکی، یا فعال نگه داشتن دوربینهای مداربسته و تجهیزات آنتن مرکزی، ناگزیر هستند که تابلوی برق را در جاهای مختلفی از ساختمان نصب کنند.
انواع تابلو برقها براساس ابعاد و ولتاژ پشتیبانی کننده:
- تابلو برق ولتاژ پایین یا فشار ضعیف: با ولتاژ کمتر از 1000 ولت
- تابلو برق ولتاژ متوسط: با ولتاژ از 1000 تا 36000 ولت
- تابلو برق ولتاژ بالا یا فشار قوی: با ولتاژی بالاتر از 36000 ولت
اجزای تشکیل دهنده تابلوی برق خانگی:
فیوزهای تابلو برق، قطعاتی هستند که مدار را در برابر اتصال کوتاه و اضافه بار حافظت خواهند کرد. در صورتی که جریان مدار بیش از حد مجاز شود، فیوز دستگاه دچار سوختگی میشود و ارتباط الکتریکی را در مدار قطع میکند تا سایر ادوات آسیب نبینند.
- کلیدهای مینیاتوری
کلیدهای مینیاتوری نیز مانند فیوز در تابلو برقها عمل میکنند با این تفاوت که این لوازم پس از قطع دچار سوختگی نمیشوند و میتوان آن را مجددا به سیستم متصل کرد.
- بیمتال
بیمتالها یکی از لوازم کاربردی در تابلو برقها هستند که از موتورهای سه فاز در برابر اور هیتینگ و افزایش دمای مدار محافظت می کند.
- کلیدهای حرارتی
کلیدهای حرارتی لوازمی هستند که در تابلو برق ها از موتورهای الکتریکی در برابر اضافه بار حرارتی یا الکترونیکی، عدم تعادل فاز و … حفاظت می کنند.
- کلید نشتی جریان (RCD)
کیلد نشتی جریان یا محافظ جان، در تابلو برق ها وظیفه حفاظت فرد در برابر برق گرفتگی و شوک الکتریکی را برعهده دارد. این کلید در صورت جریان نشتی، موجب قطع مدار می شود و ایمنی کاربر را تامین می کند.
- کنتاکتور
کنتاکتور یک کلید الکترومغناطیسی در تابلو برق است که برای کلیدزنی مدار ها از آن بهره برده می شود. عملکرد این قطعه بسیار شیبه به رله نیز می باشد.
- پوش باتن یا سویچ الکتریکی
پوش باتن امکان قطع و وصل جریان برق را به صورت دستی در تابلو برق فراهم می کند.
- چراغ سیگنال
این چراغها وضعیت خاموش و روش بودن قسمتهای مختلف تابلو برق ها را تعیین میکنند.
- چراغ هشدار
این چراغها در صورت بروز مشکل و خطر روشن شده و اعلام خطر را از راه دور را اعلام می کند. برخی از چراغهای هشدار دارای سیستم هشدار صوتی می باشند.
- تایمر
همانطور که می دانید وظیفه تایمر تابلو برق ها ، کنترل زمان و زمانبندی مناسب جهت ارسال سیگنال مناسب است.
- ترمینال
ترمینال ها بستر لازم را برای ارتباط بین اجزای داخلی تابلو برق و قطعات خارجی را ایجاد میکند.
- میکروسویچ
میکروسویچ در حقیقت نوعی دیگر از کلیدهای قطع و وصل است که نسبت به فشار بسیار حساس می باشد و با کمترین فشار واکنش نشان میهد.
نکته:توجه داشته باشید که تهیه نقشه مدار و نقشه اتصالات و نصب تابلوی برق باید زیر نظر مهندس ناظر متخصص این حوزه (مورد تایید نظام مهندسی هر استان) صورت گیرد.