محافظ و چند راهی – بررسی کامل انواع محافظ و چندراهی برق
امروزه شاهدیم که به‌واسطۀ استفادۀ روزافزون از فناوری‌­های الکتریکی و الکترونیکی، تأمین تغذیۀ مناسب برای این فناوری‌­ها به مسئله‌­ای بسیار جدی و بغرنج تبدیل شده است. نخستین و بهترین راه حلی که برای این مسئله می‌­توان پیدا کرد استفاده از محافظ و چندراهی برق است. در این نوشته به‌صورت جداگانه به بررسی دقیق انواع محافظ برق و چندراهی برق می‌­پردازیم.

تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید تا اطلاعات لازم دربارۀ انواع محافظ و چند راهی برق را به دست آورید. پس از مطالعۀ این نوشته به‌­راحتی می‌­توانید محصولی متناسب با نیاز تجهیزات برقی خود انتخاب کنید.

آنچه در این مقاله می‌­خوانید:

آشنایی با محافظ برق
تفاوت سه­راهی و محافظ
بررسی انواع محافظ برق
نکات مهم پیش از خرید

محافظ برق یا محافظ ولتاژ چیست؟
می‌­دانیم که امروزه استفاده از وسایل الکتریکی و الکترونیکی در منازل و ادارات رشد چشم­‌گیری داشته است، رشدی که البته گریزی هم از آن نیست؛ اما این وابستگی روزافزون به انواع تجهیزات برقی و الکترونیکی سبب شده است که هزینه‌­های زیادی برای خرید و نگهداری این تجهیزات پرداخت شود. بنابراین یکی از اقدامات ضروری برای استفادۀ مناسب از این تجهیزات و افزایش طول عمر آنها کمک گرفتن از وسیله‌­ای به نام محافظ برق یا محافظ ولتاژ است.

محافظ برق (Voltage Protector) وسیله‌­ای است که می­‌تواند از لوازم الکتریکی و الکترونیکی در برابر نوسان ولتاژ، اعم از کاهش یا افزایش، محافظت کند. بنابراین، می‌­توان گفت این وسیله که در میان مردم بیشتر با نام محافظ برق شناخته می­‌شود، دراصل، محافظ ولتاژ برق است. اگر برای وسایل خود محافظ برق مناسبی تهیه کنید، می‌توانید از آنها در برابر خسارت‌های ناشی از نوسان برق محافظت نمایید.

بسته به شرایط و نیازی که دارید، شما می‌توانید به شیوه‌­های مختلفی از محافظ ولتاژ استفاده کنید. اولین و شاید اقتصادی­‌ترین روش، استفاده از یک محافظ برق برای کل ساختمان است؛ در این روش تمام وسایل برقی بعد از کنتور را از نوسان محفاظت می‌کنید. روش دیگر، استفاده از محافظ جداگانه برای هر وسیلۀ برقی است.

محافظ‌های نوع اول را محافظ برق کنتور ساختمان یا محافظ برق پشت کنتور و یا محافظ برق پاکنتوری می‌­نامند که انواع مختلفی دارند. در روش دوم نیز برای وسایل برقی مختلف محافظ‌های جداگانه، متناسب با هر وسیله، استفاده می‌شود. انتخاب نوع محافظ مناسب بستگی به نوع و حساسیت وسایل برقی و محیط استفاده دارد.

مسئلۀ مهمی که باید به آن توجه داشته باشیم، تفاوت میان محافظ برق و چند راهی برق است. بسیاری از مردم از کارکرد متفاوت این دو وسیله آگاهی دقیقی ندارند و حتی گاهی اسم این دو را به‌جای یکدیگر به کار می‌­برند. چند راهی وسیله‌­ای است که دارای چند خروجی یا چند پورت است و می­‌توان به‌­طور هم‌زمان چند دستگاه برقی را به آن وصل کرد. اما محافظ برق به­‌منظور حفاظت از وسایل برقی در برابر نوسان‌­ها و اختلال‌­های جریان برق استفاده می‌­شود.
محافظ ولتاژ چگونه عمل می‌کند؟
بیشتر دستگاه‌­های برقی با برق 220 ولت کار می‌­کنند. حال، اگر ولتاژ برق کمتر یا بیشتر از 220 ولت باشد، در عملکرد دستگاه­‌های برقی خصوصا قطعات حساس الکترونیکی آن اختلال پیش می‌آید. درواقع، نوسان برق می­‌تواند از ۵ -۱۰ ولت (به‌واسطۀ روشن کردن وسیله­‌ای مثل سشوار) تا هزاران ولت (به‌­سبب روشن کردن ترانسفورمر) متغیر باشد.

به ­طور کلی، خاستگاه نوسان ممکن است مربوط به عوامل داخلی یا خارجی باشد. شاید تعجب کنید اگر بدانید که بیش از نیمی از نوسان‌­های برقی مربوط به سیستم داخلی ساختمان­‌ها است! متاسفانه این مورد در کشور ما، ایران، بسیار شایع­‌تر است و برای همۀ ما فراوان اتفاق افتاده است.

از سوی دیگر عوامل خارجی نیز در بروز نوسان در جریان برق دخالت دارند. این عوامل ممکن است برخورد صاعقه با تجهیزات برق‌رسانی، افتادن درخت روی دکل برق و یا ورود حیوانات به محفظۀ ترانسفورمر باشد. در چنین مواقعی محافظ برق مانع از آسیب‌دیدن دستگاه متصل به آن می‌شود.

 
حتما باید از محافظ برق استفاده کنیم؟
بسیاری از لوازم الکتریکی و تقریبا تمام لوازم الکترونیکی ریزپردازنده‌های حساسی دارند که ممکن است حتی با نوسان ۱۰ ولتی نیز آسیب ببیند؛ بنابراین نبود یک محافظ ولتاژ مناسب می‌تواند منجر به بروز خسارت‌های فراوانی شود و لوازم الکترونیکی ما را که عموما قیمت بالایی نیز دارند از کار بیندازد.

نکته اینجاست که اگر یک محافظ ولتاژ در کار نباشد تا بتواند جریان برق را در زمان نوسان قطع کند، احتمال اینکه قطعات داخلی لوازم الکترونیکی آسیب ببینند بسیار زیاد است. نوسان شدید حتی ممکن است اتصالی و آتش‌سوزی را نیز موجب شود. پس باید گفت یکی از اصلی‌ترین علل سوختن و خراب‌شدن دستگاه‌‌های برقی عدم استفاده از محافظ ولتاژ است.
مزایای استفاده از محافظ نوسان برق
محافظ ولتاژ در مقایسه با سه راهی و چند راهی گران‌تر است و به همین دلیل ممکن است مردم تمایل کمتری برای خرید آن داشته باشند؛ اما استفاده از آنها برای وسایلی که به­‌طور مداوم در خانه و محیط کار استفاده می‌شوند، مانند یخچال و فریزر، پکیج و لوازم صوتی و تصویری، ضروری است. از مزایای نصب و استفاده از یک محافظ باکیفیت و استاندارد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

محافظت از وسایل برقی در برابر نوسان ناگهانی ولتاژ
کنترل سطح ولتاژ به­‌منظور حفظ عملکرد ایمن تجهیزات
کاهش هزینۀ نگهداری و تعمیر وسایل برقی در بلندمدت
صرفۀ اقتصادی زیاد با توجه به کاهش هزینۀ تعمیر یا خرید مجدد وسیله

بنابراین، به­‌جرئت می‌­توان گفت خرید یک محافظ برق استاندارد برای وسایل برقی خانه بسیار مهم است. همچنین، خرید محافظ برای وسایلی مانند شارژرهای تلفن همراه، تبلت، کامپیوتر و لپ‌تاپ که پیوسته به برق وصل می‌شوند و از وسایل کاربردی و گران‌­قیمت به حساب می‌­آیند، باعث افزایش عمر مفید آن‌ها می‌شود.

سه راهی یا چند راهی برق چیست؟

چند راهی برق (Electrical Multi-Outlets) وسیله‌­ای است که می‌تواند چندین دستگاه برقی را به یک منبع تغذیه (پریز) متصل کند. برای انتخاب چند راهی برق مناسب، لازم است درابتدا نیازها و خواسته‌های خود را به‌­خوبی بشناسید. در این رابطه، بررسی توان مصرفی تمامی دستگاه‌های الکتریکی متصل به چندراهی و اطمینان از توان مجموعی که چند راهی برق باید تأمین کند امری حیاتی است.
تفاوت محافظ ولتاژ و چند راهی
همان طور که می‌دانید، چند‌راهی برق یک محافظ الکترونیکی نیست. چند‌راهی تنها کاری که می‌­کند این است که جریان برق را میان چند خروجی تقسیم می‌کند و، با این کار، تعداد پریزهای در دسترس را افزایش می‌دهد. اما، همان طور که گفتیم، محافظ برق برای محافظت از لوازم الکتریکی و الکترونیکی در برابر نوسان­‌ها و نویزهای برق طراحی شده ‌است. البته محافظ‌ها هم می­‌توانند بیش از یک خروجی داشته باشند و عملا کار چند راهی را هم انجام دهند.

به عبارت دیگر، محافظ ولتاژ نقش مهم محفاظت از تجهیزات الکتریکی را در برابر نوسان ولتاژ برعهده دارد. اما چند راهی صرفا مشکل کمبود پریز را برای ما حل می‌کند و، دراصل، نقش یک سیم سیار را برای بازی می‌کند. بنابراین حتما به نیاز خود دقت نمایید تا در انتخاب و خرید محافظ و سه‌راهی برق دچار اشتباه نشوید. مهم‌­ترین نکته­‌ای که باید در نظر بگیرید این است که از یک چند‌راهی به جای محافظ برق استفاده نکنید.
انواع محافظ برق

محافظ یخچال و فریزر

یخچال و فریزر وسیله‌­ای است که تقریبا در همۀ خانه­‌ها و در بسیاری از دفاتر اداری و مغازه‌ها وجود دارد و در ردۀ لوازم برقی پرمصرف قرار می­‌گیرد چراکه همیشه باید روشن باشد. براساس آماری که در این زمینه وجود دارد، متوسط طول عمر یک یخچال استاندارد حدودا 15 تا 20 سال است. البته این میزان برای استفاده در شرایط طبیعی است و واضح است که استفادۀ نادرست و یا نوسان ولتاژ سبب کاهش عمر مفید آن می‌شود.

مهم‌ترین قسمت­‌های یخچال و فریزر برد الکتریکی و کمپرسور آنها است. نوسان برق اگر به برد الکتریکی دستگاه آسیب نزند حتما به کمپرسور آن آسیب می­‌رساند. نوسان شدید ولتاژ ورودی، حتی ممکن است باعث سوختگی کمپرسور شود. اگر کمپرسور بسوزد، معمولا قابل تعمیر نیست و باید با کمپرسور نو جایگزین شود.

بنابراین، قبل از اینکه به تعمیر و یا تعویض قطعات حساس و گران­‌قیمت یخچال و فریزر نیاز پیدا کنید، با خرید یک محافظ برق یخچال و فریزر احتمال خرابی آنها را به میزان بسیار زیادی کاهش دهید.

یک محافظ ولتاژ یخچال و فریزر استاندارد 16 آمپر جریان و قدرتی معادل 2450 تا 2600 ولت­‌آمپر دارد. همچنین، زمان تاخیری بین 4 تا 6 دقیقه دارد و تعداد پورت‌های خروجی آن معمولا 1 یا 2 عدد است. توصیه می‌کنیم وسایل برقی دیگر را به محافظ یخچال و فریز متصل نکنید.

محافظ پکیج و کولر

امروزه پکیج در بسیاری از خانه­‌ها، به‌­ویژه در آپارتمان‌­های نوساز، جایگزین سیستم‌های گرمایشی قدیمی مثل آبگرم‌کن شده است. نیاز به سیستم گرمایشی در فصل زمستان و نیاز به آب گرم در هر روز سال سبب شده که این وسیله، مانند یخچال و فریزر، در طول شبانه‌روز مشغول کار باشد.

از طرف دیگر، کولرهای گازی و اسپیلت نیز جایگزین تجهیزات سرمایشی قدیمی­‌تر مثل کولر آبی شده‌اند. تمام این وسایل برای تولید سرما و گرما دائما باید به برق متصل باشند. با توجه به اینکه این وسایل برای مدت‌­زمانی طولانی مشغول کارند و ساختار حساسی هم دارند، استفاده از یک محافظ ولتاژ برای آنها ضروری است.

محافظ پکیج معمولا بدون سیم و با یک خروجی طراحی می‌شود. محافظ پکیج معمولا ساختار و قدرتی مشابه با محافظ یخچال و فریزر دارد. اما کولر گازی که یک وسیلۀ برقی بسیار پرمصرف‌­تر و قدرت­مندتر است نیاز به محافظی با قدرت بیشتر دارد. محافظ مناسب کولر گازی باید دارای قدرتی معادل با 6500 ولت­‌آمپر باشد.

محافظ کامپیوتر و لوازم صوتی و تصویری

کامپیوتر و دستگاه‌های صوتی و تصویری، مانند تلویزیون و انواع مانیتور، را ما معمولا مستقیم به پریز یا سه راهی برق متصل می­‌کنیم. این در حالی است که با انجام این کار علاوه بر نوسان برق پریز، موج‌هایی از آنتن و یا کابل نیز به این دستگاه‌ها وارد می‌شود و آنها را در معرض خطر سوختگی قرار می‌­دهد. از این رو، استفاده از محافظ برای کامپیوتر و لوازم صوتی و تصویری بسیار مهم و حیاتی است.

محافظ کنتور

یکی از پرفروش‌ترین محصولات در ردۀ محافظ برق، محافظ کنتور است. این نوع محافظ دقیقا کنار کنتور برق قرار می­‌گیرد و کل جریان برق ورودی به ساختمان را از نوسان محافظت می­‌کند. محافظ پاکنتوری باید قدرت و جریان بالایی داشته باشد تا بتواند به‌­خوبی کار خود را انجام دهد. محافظ کنتور، برعکس مدل‌های دیگر که یک یا چند پریز دارند، هیچ پریزی ندارد و تنها جایی برای ورود و خروج سیم روی آن تعبیه شده است. به بیان دیگر، یک سیم از کنتور وارد محافظ می‌­شود و از طرف دیگر آن هم یک سیم برای برق­‌کشی ساختمان خارج می‌­شود.
نکات مهمی که هنگام خرید محافظ برق باید به آن‌ها توجه کنید

از ضمانت محافظ برق مطمئن شوید

گاهی ممکن است یک محافظ برق، در صورت بروز نوسان در ولتاژ، دستگاه­‌هایی را که به آن متصل بوده‌­اند از آسیب‌دیدن مصون نگه دارد اما خودش آسیب ببیند و بسوزد. بنابراین هنگام خرید محافظ برق حتما به ضمانت محصول توجه داشته باشید و شرایط استفاده از این ضمانت را بررسی کنید.

به تعداد پورت‌های خروجی توجه کنید

سعی کنید با توجه به نیازی که دارید محافظ برق مناسب خود را انتخاب کنید. بعضی مواقع بی‌­توجهی به تعداد پورت‌ها شما را مجبور می‌­کند که علاوه بر محافظ از یک یا چند سه راهی برق نیز استفاده کنید که این کار جلوۀ ناخوشایندی به محیط شما می­‌دهد.

احتمالا شما هم دیده‌­اید که گاهی برخی افراد در یک مکان به چندین پریز احتیاج دارند، از این رو چندین محافط و چند‌راهی برق را به یکدیگر وصل می‌کنند. شاید در ظاهر این مسئله چندان مهم به نظر نرسد اما این کار از نظر امنیتی بسیار خطرناک و غیراستاندارد است. شما هیچ­‌گاه نباید چند محافظ برق را به یکدیگر متصل کنید، زیرا در این صورت کارایی خود را از دست می‌دهند. از سوی دیگر، متصل‌کردن چندین چند‌راهی به یکدیگر باعث اضافه‌بار می‌شود و احتمال جرقه و آتش‌سوزی را افزایش می­‌دهد.

محافظ و چندراهی برق استاندارد بخرید

اگر قصد خرید یک محافظ  یا چند راهی برق را دارید، توجه کنید که آن محصول حتما نشان ملی استاندارد را داشته باشد. یک محافظ برق استاندارد قابلیت حفاظت از مدار در برابر اضافه‌ولتاژ و جریان‌های لحظه­‌ای را دارد و به‌خوبی می­‌تواند از لوازم الکترونیکی شما در برابر نوسان‌­های برقی محافظت کند.

طول کابل را در نظر بگیرید

بهتر است پیش از خرید محافظ برق فاصلۀ وسیله برقی خود را تا پریز برق اندازه بگیرید و پس از آن به خرید محافظ اقدام نمایید. چندراهی‌­ها و محافظ‌­های برق معمولا دارای مدل‌های بدون کابل، کابل 1.5 متری، کابل 3 متری، کابل 5 متری و حتی در مواردی کابل 10 متری می‌­باشند. توجه داشته باشید که بهتر است طول کابل حدود نیم متر بیشتر از مقدار مورد نیاز باشد.
قیمت محافظ و چند راهی برق
قیمت محافظ و چند راهی برق به عوامل متعددی ازجمله طول کابل، تعداد خانه‌ها، رنگ و جنس بدنه و … بستگی دارد. همچنین، رقابت در بازار و شرایط اقتصادی روز نیز می‌تواند بر قیمت چندراهی برق و محافظ تأثیرگذار بگذارد.

در بازار ایران شرکت‌های بسیاری به تولید و توزیع محافظ ولتاژ و سه راهی برق اقدام کرده‌اند، به همین سبب بازۀ قیمت این محصولات گسترده است. قیمت محافظ برق، به عوامل متعددی مثل برند و شرکت سازنده، کاربرد، توان، تعداد پورت خروجی، نوع هسته و مواد اولیۀ به کار رفته در ساخت آن و… وابسته است.
برندهای معتبر محافظ و چند راهی استاندارد
در ایران چندین شرکت معتبر و باسابقه در زمینۀ تولید محافظ ولتاژ و چندراهی برق فعالیت می‌کنند. این شرکت‌ها با تکیه بر پشتوانۀ تجربه و تخصص خود، تلاش می‌کنند تا نیاز مصرف­‌کنندگان را با تولید بهترین محصولات پاسخ دهند. برخی از تولیدکننده‌­های شناخته­‌شدۀ محافظ و چند راهی در ایران عبارتند از: تیراژه، فروزش، نمودار کنترل و … . شما می‌­توانید محصولات این شرکت­‌ها را از فروشگاه نورسان الکتریک تهیه کنید.

 
خرید محافظ برق
امروزه، همچون گذشته، برای خرید یک محصول به حضور در بازار و صرف وقت و هزینۀ زیاد نیازی نیست، چراکه بسیاری از فروشندگان به فروش آنلاین روی آورده‌اند. بنابراین، شما به‌­راحتی می‌توانید از منزل یا محل کار خود محصول مورد نیازتان را سفارش دهید و در آدرس مورد نظر خود تحویل بگیرید.

فروشگاه نورسان الکتریک با درنظرگرفتن نیاز شما مشتریان عزیز انواع محافظ و چندراهی برق را با معرفی و راهنمایی کامل، در اختیار شما عزیران قرار داده است. شما می‌­توانید انواع مختلف محافظ و چندراهی برق را با ویژگی‌ها و قیمت‌های متنوع در سایت فروشگاه نورسان الکتریک انتخاب کنید و درب منزل دریافت نمایید.

در صورت نیاز به راهنمایی یا مشاورۀ پیش از خرید، همکاران ما در نورسان الکتریک آماده‌­اند تا در انتخاب محصولی که با نیازهای شما هم‌­خوانی داشته باشد، شما را راهنمایی کنند. برای این کار کافی است تا از بخش تماس با ما، سؤال یا مشکل خود را با ما در میان بگذارید تا در کوتاه‌­ترین زمان شما را راهنمایی کنیم.