سیم و کابل – بررسی کامل انواع سیم و کابل و کاربرد آنها
سیم و کابل، دو نام آشنا و پرتکرار که همۀ ما روزانه میشنویم و با آن سروکار داریم. میدانیم که سیم و کابل یکی از اصلیترین و مهمترین تجهیزات برقی ساختمان محسوب میشود که وظیفۀ انتقال جریان برق به وسایل الکتریکی را برعهده دارد. در مقام مقایسه میتوان اهیمت سیم و کابل برای برقکشی ساختمان را با اهمیت رگ برای بدن انسان مقایسه کرد؛ این تمثیل بهخوبی نشان میدهد که بدون وجود سیم و کابل برقکشی ساختمان ممکن نخواهد بود. اما آیا تا کنون به این فکر کردهاید که تفاوت سیم و کابل برق در چیست؟ این پرسش برای بسیاری از ما پیش آمده و بسیار هم اتفاق افتاده که این دو مفهوم را به جای یکدیگر به کار ببریم!
در این نوشته به بررسی دقیق تفاوت میان سیم و کابل، انواع مختلف سیم و کابل و همچنین، کاربرهای متعدد سیم و کابل در برقکشی ساختمان میپردازیم. پس تا انتهای مقاله همراه ما باشید تا یکبار برای همیشه تمام اطلاعات لازم را در این زمینه به دست آورید.
آنچه در این مقاله میخوانید:
- تعریف سیم
- انواع سیم
- تعریف کابل
- انواع کابل
- خرید سیم و کابل
- قیمت سیم و کابل
سیم برق چیست؟
ضروریترین و ابتداییترین ابزار برای منتقل کردن جریان الکتریکی «سیم» نام دارد و اصلیترین کاربردش برقراری ارتباط میان دستگاههای مختلف برقی است. اگر بخواهیم سیم را به زبان ساده تعریف کنیم باید بگوییم به فلز رسانایی که با روکش پلاستیکی پوشانده شده است و جریان برق را از خود عبور میدهد سیم برق میگویند. چنانکه مشخص است، از سیم برق برای انتقال جریان الکتریکی استفاده میشود و تمام دستگاههایی که حتی بخش کوچکی از آنها با برق کار میکند به سیم برق نیاز دارند.
همانطور که گفتیم، انتقال جریان الکتریکی در سیم به سبب وجود فلز رسانایی است که مغز سیم را میسازد و به آن «هادی» گفته میشود. جنس هادی یا مغزی رسانای سیم میتواند از مس، آلومینیوم و یا مس قلعاندود باشد. روی هادی را با استفاده از روکشی پلاستیکی میپوشانند تا هم از آسیب رسیدن به هادی جلوگیری شود و هم از نشت جریان برق ممانعت بهعمل آید. روکشی که جهت عایق کردن سیمهای برق استفاده میشود، نرم و انعطافپذیر است و در برخی موارد در برابر حرارت نیز مقاوم میباشد.
تمام سیمهای برق از فلزات رسانا یا هادی ساخته میشوند و مس رایجترین فلزی است که برای ساخت انواع سیم و کابل برق استفاده میشود؛ چراکه مس بهترین رسانا یا انتقال دهندۀ جریان الکتریکی محسوب میشود. با اینحال، متاسفانه، در سالهای اخیر بهسبب افزایش قیمت فلز مس، شاهدیم که برخی از تولیدکنندگان از آلومینیوم بهجای مس استفاده میکنند. سیم آلومینیومی ویژگیهایی مشابه با سیم مسی دارد، اما از آنجا که زودتر گرم میشود، گزینۀ خوبی برای تولید سیم برق محسوب نمیشود.
سیم برق را براساس نوع هادی آن میتوان به چند دسته تقسیم کرد که عبارت است از: سیم برق مفتولی، سیم برق افشان و سیم برق نیمه افشان. در ادامه به توضیح دقیقتر هریک از انواع سیم خواهیم پرداخت.
انواع سیم برق
گفتیم که سیمها به سه دستۀ مفتولی، افشان و نیمه افشان تقسیم میشوند. اما علاوه بر این سه دستۀ اصلی، سیمهای دیگری مانند سیم تلفن، سیم لاکی و … نیز در بازار وجود دارد که احتمالا شما نام آنها را شنیدهاید. با ما همراه باشید تا شما را با تمام انواع سیم و کابرد آنها آشنا کنیم.
-
سیم مفتولی:
سیم برق مفتولی که آن را با نامهای سیم تکلا، یکلا یا سیم خشک نیز میشناسند از یک رشته هادی ضخیم ساخته شده است و انعطافپذیری کمی دارد. اگر این سیم از انعطاف کمی برخوردار است، درعوض، مقاومت بالایی در برابر تنشهای مکانیکی دارد و در ساختمانسازی بسیار به کار میآید. سیم برق مفتولی را بهراحتی میتوان در لوله خرطومی و یا زیر گچ قرار دارد.
از دیگر کاربردهای این سیم میتوان سیم کشی داخلی تابلوها و توزیعکنندههای برق را نام برد. سیم مفتولی برای استفاده در فرکانسهای بالا بسیار مناسب است و، با توجه به کارکردش، هزینۀ تولید مقرونبهصرفه و معقولی هم دارد. ولتاژ نامی سیم مفتولی ۴۵۰ تا ۷۵۰ ولت و سطح مقطع آن نیز از ۱. ۵ تا ۲۴۰ میلیمتر مربع متغیر است.
-
سیم افشان
سیم برق افشان، سیم رشتهای یا سیم چندرشته، از تعداد زیادی رشتۀ نازک مسی ساخته میشود. این سیم برق انعطافپذیری زیادی دارد و بیشتر برای سیمکشیهای طولانی و پرپیچوخم به کار میآید. سیم برق افشان در مقایسه با سیم مفتولی تحمل جریان کمتری دارد، اما از انعطاف بالاتری برخوردار است. ولتاژ نامی سیم برق افشان بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ ولت است و روکش آن معمولا از جنس پلاستیک فشرده میباشد.
-
سیم نیمه افشان
سیم برق نیمه افشان شباهت بسیار زیادی با سیم برق مفتولی دارد و، در عین حال، برخی از خصوصیات سیم افشان را نیز داراست. شما اگر سیمی با قابلیتها و کاربردهای سیم مفتولی میخواهید که انعطافپذیری بالایی هم داشته باشد، سیم نیمه افشان بهترین گزینه برای شماست. ولتاژ سیم برق نیمه افشان ۴۵۰ تا ۷۵۰ ولت است و در محیطهایی با تنش مکانیکی زیاد کاربرد دارد.
-
سیم ارت
یکی دیگر از انواع شناختهشدۀ سیم برق، سیم ارت نام دارد. وظیفۀ سیم ارت انتقال دادن جریان برق نشتیافته به سمت زمین است. کارکرد اصلی سیم ارت این است که از وسایل برقی در برابر اتصالیهای ناگهانی محافظت میکند و مانع از آسیب رسیدن به وسایل برقی میشود و، البته خطر برقگرفتگی را نیز کاهش میدهد. سیم ارت میتواند به شکل افشان، نیمه افشان و یا مفتول باشد و رنگش هم معمولاً به صورت راهراه سبز و زرد است.
-
سیم لاکی
سیم برق لاکی از سیمهای رشتهای نازکی ساخته شده که با روکشی از جنس مس پوشیده شدهاند. سیم لاکی به «سیم ترانس» نیز معروف است و اغلب در سیم پیچی موتور و ترانسفورماتور از آن استفاده میشود. ویژگی اصلی سیم لاکی این است که در برابر حرارت مقاومت بالایی دارد.
-
سیم سفید
سیم نایلون یا سیم سفید از دو رشته سیم نازک روکشدار ساخته شده است که معمولاً این دو سیم به یکدیگر چسبیدهاند. روکش این نوع سیم معمولا سفید است و از این جهت به سیم سفید نیز مشهور شده است. از سیم سفید بیشتر برای سیمکشی روکار در ساختمانهای مسکونی و اداری استفاده میشود.
-
سیم تلفن
سیم تلفن از به هم تابیده شدن حداقل دو رشته سیم نازک مسی یا آلومینیومی ساخته میشود. این سیمها در رنگهای مختلف و تعداد زوجهای متفاوت در کنار یکدیگر قرار میگیرند که به آنها زوج تابیده نیز گفته میشود و انواع گوناگون سیم زوجی را به وجود میآورند. امروزه از انواع سیم زوجی، علاوه بر امور مخابراتی، برای خدمات اینترنتی نیز استفاده میشود.
کابل برق چست؟
کابل به چندین سیم برق گفته میشود که در کنار یکدیگر قرار میگیرند و سپس روی آنها با یک روکش مقاوم پوشانده میشود. اگر جنس سیمهای سازندۀ یک کابل از آلومینیوم باشد، آن کابل آلومینیومی نامیده میشود. اما در صورتی که جنس سیمهای سازندۀ کابل از مس باشد، به آن کابل مسی میگویند.
کابل برق نیز، همانند سیم برق، از دو قسمت عایق و هادی تشکیل شده است. هادی استفادهشده در کابل برق نیز، مانند سیم برق، میتواند به صورت مفتولی، رشتهای، انعطافپذیر و یا خیلی انعطافپذیر باشد؛ همچنین، جنس هادی کابل نیز ممکن است از مس یا آلومینیوم باشد. بنابراین، تفاوت اصلی سیم برق و کابل برق به نوع کاربری هریک آنها مربوط میشود نه ساختار اصلی آنها.
برای نخستین بار، در سال ۱۸۷۶ میلادی ایدۀ تولید کابل مطرح شد؛ اما صنعت کابلسازی در سال ۱۸۸۰ میلادی بهصورت جدی فعالیت خود را آغاز کرد و عایقکردن سیمهای برق با مواد نفوذناپذیر بهشکل گسترده انجام شد. امروزه در صنعت برق بخش بزرگی از وظیفۀ انتقال انرژی الکتریکی، بهویژه در مقیاس فشار ضعیف، توسط کابلها انجام میگیرد. البته برای انتقال جریان انرژی الکتریکی فشار متوسط و قوی نیز از کابلهای مخصوص استفاده میشود.
انواع کابل برق
کابل برق نیز همانند سیم برق وظیفۀ انتقال انرژی الکتریکی را برعهده دارد، اما تفاوت مهمش با سیم برق در عایقبندی بیشتر است و همین مسئله باعث میشود کابلها کاربرد متفاوتی نسبت به سیمها داشته باشند. کابل برق، برخلاف سیم برق، هم عایق داخلی دارد و هم عایق خارجی. رایجترین تقسیمبندی کابل براساس کاربرد و نوع مصرف آن است. انواع کابل براساس نوع مصرف عبارت است از:
-
کابل فشار ضعیف
بیشترین استفادۀ کابل فشار ضعیف در ساختمانسازی و در کارگاهها و کارخانههای صنعتی کوچک است.
-
کابل فشار قوی
از این کابل بیشتر در صنایع سنگین و در تاسیسات برقی، خصوصا برای انتقال برق از نیروگاه، استفاده میشود.
-
کابل خود نگهدار
از کابل خودنگهدار برای برقرسانی از ترانس به محل مورد نظر استفاده میشود.
-
کابل کنترل یا فرمان
کارکرد اصلی کابل کنترل انتقال اطلاعات سیگنالهای آنالوگ و دیجیتال است. از این نوع کابل در نیروگاهها و اتاقهای کنترل واحدهای صنعتی برای انتقال داده، اندازهگیری و فناوریهای کنترلی استفاده میشود.
-
کابل مخابراتی (تلفن)
کاربرد اصلی کابل مخابراتی انتقال دادههای صوتی و تصویری میان گیرنده و فرستنده است.
-
کابل کواکسیال
کابل کواکسیال برای انتقال اطلاعات و داده در فرکانس بالا استفاده میشود و کاربرد اصلی آن در آنتن تلویزیون و دوربینهای مداربسته است. کابل کواکسیال یکی از قدیمیترین کابلهای انتقال داده در شبکۀ مخابراتی است.
کابلها، علاوه بر نوع کاربرد، با توجه به محل استفاده به دو نوع زمینی و هوایی قابل تقسیم میباشند. کابلهای زمینی اغلب برای کابلکشی روی زمین یا زیر زمین و کابلهای هوایی معمولا برای برقرار ارتباط میان دکلها و تیرهای برق کاربرد دارند.
-
کابل صوتی و تصویری
کابل صوتی و تصویری وظیفۀ انتقال دادههای صوتی و تصویری میان دو یا چند پخشکننده را برعهده دارد. از پرمصرفترین کابلهای صوتی و تصویری میتوان به کابل VGA، کابل HDMI، کابل AUX و … اشاره کرد.
ساختمان کابل
بهطور کلی، کابلها همگی از دو قسمت اصلی تشکیل شدهاند: «هادی» و «عایق». تفاوت میان کابلها بهسبب کاربرد متفاوت آنهاست؛ به عبارت دیگر، کاربرد کابل تعیین میکند که جنس، شکل، سطح مقطع، تعداد هادی و تعداد عایق کابل چگونه باشد.
هادی کابل، همچون هادی سیم، ممکن است بهشکل مفتولی، رشتهای، انعطافپذیر و حتی خیلی انعطافپذیر ساخته شده باشد که هرکدام کاربرد خاص خود را دارد.
برای مثال، کابلهایی با هادی مفتولی برای مواردی که به حرکت زیادی نیاز نیست استفاده میشود، زیرا احتمال شکستهشدن سیم و کابل مفتولی بالاست.
اما کابلهایی با هادی انعطافپذیر در مواردی که احتمال لرزش وجود دارد و یا نیاز به خمش شعاعی بیشتر داریم به کار میروند.
از سیم و کابل خیلی انعطافپذیر در مواردی که نیاز به جابهجایی زیاد یا خمش بالا باشد استفاده میشود.
برای روکش کابلهای الکتریکی، بسته به ولتاژ هادی کابل، از عایقهای گوناگونی استفاده میکنند؛ مثلا کاغذهای آغشته به روغن مخصوص، مواد پلاستیکی یا مواد پلیاتیلن و … از رایجترین انواع عایق کابل است.
-
زره کابل برق چیست؟
بهمنظور محافظت از هادی کابل در برابر آسیبهای فیزیکی و شیمیایی مختلف یک لایه محافظ خارجی روی عایق کابل میکشند که به آن زره یا غلاف کابل میگویند. جنس غلاف کابل معمولا از مادۀ PVC یا فلز سرب است. در مواقعی که نیاز است کابل داخل زمین دفن شود، برای جلوگیری از خطر برخورد اجسام برنده و حتی خطر حیوانات جونده استفاده از کابل زرهدار ضروری است.
-
اعداد روی سیم و کابل به چه معناست؟
عددی که روی بدنۀ سیم و کابل برق وجود دارد نشان دهندۀ قطر یا سطح مقطع آن است، که برحسب میلیمتر اندازهگیری میشود.
چگونه سیم و کابل باکیفیت را تشخیص دهیم؟
- سطح خارجی سیم و کابلی که انعطافپذیری زیادی ندارد، باید کاملا صاف و بدون هرگونه فرورفتگی یا برجستگی باشد.
- قطر زیاد عایق الزاما حاکی از مرغوبیت سیم و کابل نیست. متاسفانه، برخی از تولیدکنندگان وزن هادی را کم میکنند و قطر عایق را زیاد میکنند.
- زمانی که سیم یا کابل برق را برش میدهید، هادی سیم یا کابل باید در مرکز عایق قرار داشته باشد.
- عایق سیم و کابل را باید بتوانید بهسادگی و بهصورت کشسان از هادی جدا کنید.
- رشتههای هادی باید از مس یا آلومینیوم خالص و نرم ساخته شده باشد.
- هادی سیم یا کابل باید سطحی شفاف و براق داشته باشد.
خرید سیم و کابل مرغوب
اگر قصد خرید سیم و کابل را دارید، توصیۀ ما به شما این است تمام نکاتی را که در این نوشته مطرح کردیم هنگام خرید در نظر بگیرید. ممکن است خرید سیم و کابل درابتدا کاری پیچیده به نظر برسد، زیرا با تنوع گستردهای از انواع مختلف سیم و کابل مواجه میشویم که هرکدام کابرد خاصی دارند. اما مطمئن باشید با خواندن این مقاله میتوانید سیم و کابل مورد نیاز خود را بهدرستی انتخاب کنید.
اولین قدم در خرید سیم و کابل، تعیین نیازهای خود است. شما در ابتدا باید مشخص کنید که دقیقا برای چه کاری احتیاج به سیم و کابل دارید. آیا قصد استفاده از سیم و کابل برای منزل، دفتر کار یا مکان دیگری را دارید؟ آیا برای جریان ضعیف میخواهید از سیم و کابل استفاده کنید یا جریان قوی؟ هریک از انواع سیم و کابل دارای ویژگیها و کاربردهای خاص خود است، بنابراین تعیین نیاز نخستین گام برای خرید درست است.
همچنین، قبل از خرید سیم و کابل، بهتر است تحقیقی درمورد برندهای مختلف و کیفیت محصول هریک از آنها انجام دهید. خرید از برندهای معتبر و معروف، امکان استفاده از محصولات باکیفیت و مطمئن را برای شما فراهم میکند. درست در همینجاست که شما سر دو راهی قیمت و کیفیت قرار میگیرید! هیچگاه این مَثل قدیمی را فراموش نکنید که میگوید «هرقدر پول بدی، همون قدر هم آش میخوری»!
در خرید سیم و کابل برق به چه نکاتی توجه کنیم؟
برای خرید سیم و کابل مناسب حتما نکات زیر را در نظر داشته باشید:
- حتما به نشان استاندارد سیم و کابل توجه داشته باشید.
- در هنگام خرید به جنس هادی و جنس روکش سیم و کابل دقت کنید.
- سیم و کابلی که انتخاب میکنید باید متناسب با استفادۀ مورد نظر شما باشد و توان تحمل جریان الکتریکی محلی که در آن نصب میشود را داشته باشد.
- عددی که روی سیم و کابل حک شده، نشاندهندۀ اندازۀ سیم و کابل برق است. سیم و کابلی که ضخامت بالایی دارد، کمتر در معرض سوختگی قرار میگیرد.
قیمت سیم و کابل استاندارد
طبیعی است که قیمت هر محصولی، ازجمله قیمت سیم و کابل، در درجۀ اول به کیفیت آن محصول بستگی دارد. شرکتهای معتبر و تولیدکنندههای شناختهشده در صنعت سیم و کابل محصولات باکیفیتی را روانۀ بازار کردهاند که از هر نظر قابل دفاع است، هم از نظر کیفیت و هم از نظر قیمت. توجه داشته باشید که، دست آخر، کیفیت یک محصول است که قیمت آن را تعیین میکند. با این حال، برای یک خرید مطمئن، علاوه بر کیفیت بهتر است مؤلفههای دیگری را نیز در نظر بگیرید:
- انتخاب فروشگاه معتبر: اولین قدم برای خرید اینترنتی مطمئن، انتخاب یک فروشگاه آنلاین معتبر است. مطمئن شوید فروشگاهی را که انتخاب میکنید دارای مجوزهای لازم برای فعالیت آنلاین است و محصولات باکیفیت و اصلی را به شما عرضه میکند.
- بررسی نظرات و بازخوردها: قبل از خرید، نظرات و بازخوردهای مشتریان قبلی را درمورد محصول و فروشگاه مورد نظر بررسی کنید. این کار به شما کمک میکند تا اطمینان حاصل کنید که محصول مورد نظر از کیفیت مناسبی برخوردار است و فروشگاه انتخابی شما نیز قابل اعتماد است.
- مقایسۀ قیمتها: قبل از تصمیمگیری نهایی، قیمتها را در چند فروشگاه باهم مقایسه کنید. این کار به شما کمک میکند تا بهترین قیمت را برای محصول مورد نظر خود پیدا کنید.
- بررسی مشخصات محصول: قبل از خرید، حتما مشخصات محصول را بهدقت مطالعه کنید. با این کار میتوانید اطمینان حاصل کنید که سیم یا کابل مورد نظرتان برای نیازهای شما مناسب است.
همچنین، در نظر داشته باشید که قیمت بالا همیشه به معنای کیفیت بالا نیست. بسیاری از شرکتهای معتبر و تولیدکنندگان مطرح کشور محصولاتی با قیمت مناسب و کیفیت بالا به بازار عرضه میکنند. از طرف دیگر، بسیاری از فروشندگان سیم و کابل محصولات بیکیفیت را، بهعنوان محصول باکیفیت و اصلی، با قیمتی بالا به فروش میرسانند. بنابراین، بهتر است از نظرات کاربران و توصیههای متخصصان هم استفاده کنید تا بتوانید تعادلی مناسب بین قیمت و کیفیت را در خرید خود برقرار کنید.
در این نوشته تلاش کردیم تا هرآنچه را که شما باید دربارۀ انواع سیم و کابل، تفاوت میان سیم و کابل و کاربردهای متنوع سیم و کابل بدانید، به شما عرضه کنیم. امیداواریم که با خواندن این مقاله پاسخ تمام پرسشهای خود را به دست آورده باشید. اگر همچنان پرسشی دارید که پاسخش در این مقاله نبوده است، میتوانید از بخش تماس با ما پرسش خود را برای همکاران ما بفرستید تا در کوتاهترین زمان به شما پاسخ دهند.
شما برای خرید انواع سیم و کابل برق یا برای اطلاع از قیمت روز سیم و کابل میتوانید از بخش ابتدایی همین صفحه کالای مورد نظر خود را انتخاب کنید و مشخصات دقیق آن را مشاهده نمایید. ما در فروشگاه نورسان الکتریک تلاش کردهایم تا مجموعهای از بهترین انواع سیم و کابل را برای شما خریداران عزیز فراهم آوریم. ما با خرید مستقیم از کارخانه، واسطههای فروش را حذف کردهایم و درنتجه انواع سیم و کابل را با قیمتی بسیار مناسب به فروش میرسانیم.